Hoe beïnvloedt de omgeving chronische vermoeidheidsklachten?

Thuisomgeving

In iemands thuisomgeving komt alles dichtbij, in een gezin heeft het een grote impact. Vaak is de vermoeidheid van de patiënt iets wat nog nieuw is, iets van de laatste tijd. Maar soms speelt het al een jaar of langer. Het is voor iemand zelf wennen om niet meer te kunnen wat je 'vroeger' kon. Het is daarom niet gek dat ook een partner hier aan moet wennen en niet meer weet wat hij wel of niet kan verwachten. Vaak wordt in oude patronen door geleefd die niet meer haalbaar zijn. Bijvoorbeeld ‘zij doet altijd het huishouden volledig omdat ze minder werkt, dat moet toch ook gewoon kunnen?’. Dit soort uitspraken kom ik veel tegen in situaties waar sprake is van chronische vermoeidheid. Het is voor iemand die constant moe is, van het moment van opstaan tot het slapengaan, erg moeilijk om precies uit te leggen wat die vermoeidheid inhoudt en waarom het huishouden nu niet meer volledig gaat.

Onbegrip

Een van de moeilijkste dingen van het moe zijn is het onbegrip vanuit de omgeving. Veel gehoorde uitspraken zijn ‘Ja, ik ben ook wel eens moe, dan slaap je een nachtje goed en dan kun je toch weer door?’ of ‘Gewoon doorgaan, je moet er geen aandacht aan geven’. Dit soort uitspraken maken het voor iemand met chronische vermoeidheid nog lastiger en zorgt er juist voor dat het niet helpende gedrag in stand wordt gehouden. Maar kunnen we van de partner verwachten dat hij alles begrijpt van de vermoeidheid? De partner die al die jaren alles kon en deed, huishouden, kinderen verzorgen, zieke moeder verzorgen, een paar dagdelen per week werken, vrijwilligster bij de voetbalvereniging, voorleesmoeder in de klas, 3 keer per week sporten, ligt nu ineens vermoeid op de bank ’s avonds. Zij zegt in het weekend ineens dat ze liever niet naar de verjaardag wil gaan. Zij laat ineens afweten. Dit is voor de partner ook moeilijk om te begrijpen omdat zijn leven doorgaat zoals het was. 

verwachtingen

Het belangrijkste hierbij heeft te maken met verwachtingen. Het is erg lastig om verwachtingen bij te stellen als je allebei niet weet hoe het precies zit met de vermoeidheid. Voor patiënt met vermoeidheidsklachten is het al erg lastig om de lat wat lager te leggen en wat ballen neer te leggen in plaats van alles in de lucht te houden. Dat maakt het ook voor degene die ernaast staat erg moeilijk om de goede inschatting te maken. Dit alles begint met begrip en weten wat er speelt. Aan de hand hiervan kunnen verwachtingen worden bijgesteld en samen worden besproken. Dat betekent ook dat er (tijdelijk) meer van de partner gevraagd wordt. De ballen die worden neergelegd door de een, zullen door de ander moeten worden opgepakt. Op deze manier kan er weer een team ontstaan.

Stimuleren of afremmen

Het is voor partners van iemand met vermoeidheid erg lastig om te weten of er nu afgeremd moet worden of gestimuleerd moet worden. Van huis uit zijn veel mensen opgevoed met ‘niet aanstellen, doorgaan’. Deze mentaliteit zorgt ervoor dat het lastig is om te accepteren dat de lat lager moet komen te liggen. Maar alleen maar afremmen en rusten kan een korte periode even prettig zijn, maar werkt voor de lange termijn ook niet. Het is vooral belangrijk dat iemand gaat doen wat hij kan, niet meer en in het begin het liefst een klein beetje minder. Daarom is de vraag stimuleren of afremmen niet zo zwart wit. 

Steun geven

Het is voor de vermoeide patiënt erg belangrijk dat er thuis de ruimte is om zijn grenzen aan te geven. De patiënt die zich thuis gesteund voelt kan zich beter ontwikkelen. Dit is een erg belangrijk onderdeel van het succes van een behandeling. Als de patiënt leert en accepteert waar zijn grens ligt maar hij wordt hierin niet gesteund door de partner zorgt dit voor een groot energielek. Iemand zal dan toch moeten doen wat goed voor hem is, ondanks het oordeel van de partner. Dit zorgt voor negatieve emoties zoals schaamte, schuldgevoel, gevoel van falen, mismoedigheid, stress. Dit kost allemaal veel energie. Het alternatief is om door te gaan met het gedrag wat de vermoeidheid in stand houdt, wat ook niet helpend is.  Dit kan voor een spanningsveld zorgen. Helaas komt het voor dat de omgeving ondanks de goede bedoelingen niet helpt door oordelend te zijn en niet de taken willen oppakken die door de patiënt worden neergelegd.  Juist voor iemand met energetische beperkingen is dat heel moeilijk. Kostbare energie wordt verspild aan negatieve emoties, discussies en toch over grenzen gaan voor de lieve vrede. 

Hoe help ik de thuisomgeving?

Of het nu de partner, zoon, moeder, zus of buurvrouw is, het is voor de omgeving erg belangrijk om te begrijpen wat er speelt bij iemand met vermoeidheid. Daarom help ik de omgeving door informatie te geven over de oorzaken en gevolgen van vermoeidheid. Dit doe ik het liefst door een partner of ander familielid een keer mee te laten komen met een behandeling. Door informatie te geven over bijvoorbeeld prikkelverwerking, de theorie achter de Activiteitenweger, activiteiten leren analyseren en door uitleg te geven over hoe belangrijk hun rol is in het behandelproces zorg ik ervoor dat de omgeving een hulpbron wordt. Het is voor de omgeving ook fijn om te weten hoe ze kunnen helpen, want ook al zijn de adviezen soms niet zo handig, de bedoeling is vaak goed. Met mijn hulp is het voor het gezin duidelijker wat er speelt en hoe zij een helpende factor kunnen zijn.

Wilt u hier meer over weten, neem dan contact op.